ਸਧਾਰਨ ਵੋਟਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਵਾਲ

ਉੱਤਰ-ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕੋਈ ਹੋਰ ਰੋਕ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਅਜਿਹਾ ਹਰੇਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਜਿਸ ਨੇ ਮਿੱਥੀ ਤਰੀਕ ਅਰਥਾਤ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੇ ਸਾਲ ਦੀ ਜਨਵਰੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ 18 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕਰ ਲਏ ਹੋਣ, ਚੋਣ-ਖੇਤਰ ਦੇ ਉਸ ਭਾਗ/ਮਤਦਾਨ ਖੇਤਰ, ਜਿੱਥੇ ਦਾ ਉਹ ਮਾਮੂਲੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਿਵਾਸੀ ਹੈ, ਦੀ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਦਾ ਪਾਤਰ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ–3 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਿਰਧਾਰਣ ਦੇ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਮਿਤੀ ਕਿਹੜੀ ਹੈ? ਕੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ 18 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕਰ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਚੋਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹਾਂ?

ਉੱਤਰ-ਲੋਕ ਅਗਵਾਈ ਅਧਿਨਿਯਮ, 1950 ਦੀ ਧਾਰਾ 14(ਅ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਸੇ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਿਰਧਾਰਣ ਦੇ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਤਾਰੀਕ (ਮਿੱਥੀ ਤਾਰੀਕ) ਉਸ ਸਾਲ ਦੀ ਜਨਵਰੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਿਤੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੁਨਰ-ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਦੇ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ 02 ਜਨਵਰੀ 2013 ਦੇ ਬਾਅਦ ਪਰ 1 ਜਨਵਰੀ, 2014 ਤਕ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ 18 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕਰ ਲਏ ਹਨ ਜਾਂ ਪੂਰੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਜਨਵਰੀ, 2014 ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਦੇ ਪਾਤਰ ਹੋਵੋਗੇ।

ਗੈਰ-ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਵਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-4 ਕੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਗੈਰ-ਨਾਗਰਿਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਨਹੀਂ। ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਦਾ ਪਾਤਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ, ਜੋ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਦੇ ਪਾਤਰ ਨਹੀਂ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-5 ਕੀ ਅਜਿਹੇ ਅਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ, ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸ ਗਏ ਹਨ, ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਦੇ ਵੋਟਰ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ?

ਉੱਤਰ-ਹਾਂ। ਲੋਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਤਵ (ਸੋਧ) ਅਧਿਨਿਯਮ, 2010 ਦੁਆਰਾ ਲੋਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਤਵ ਅਧਿਨਿਯਮ, 1950 ਦੀ ਧਾਰਾ 20ੳ ਦੇ ਪ੍ਰਾਵਧਾਨਾਂ ਦੀ ਨਕਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਦਾ ਪਾਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਧਾਰਣ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਉਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਦਾ ਪਾਤਰ ਹੈ।

ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਵਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-6 ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਕੋਈ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜੀਕ੍ਰਿਤ/ਨਾਮਾਂਕਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਇਸ ਮਕਸਦ ਦੇ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਚੋਣ ਖੇਤਰ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੇ ਸਧਾਰਨ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਦੇ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਫਾਰਮ-6 ਵਿੱਚ ਬੇਨਤੀ-ਪੱਤਰ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਰਜ਼ੀ ਨੂੰ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਸੁਸੰਗਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਕੇ ਡਾਕ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸੰਬੰਧਤ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਾਂ ਭਾਰਤ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਵੀ ਫਾਈਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਾਰਮ-6 ਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਫਾਈਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ – 7 ਫਾਰਮ-6 ਕਿੱਥੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਾਰਮ-6, ਸੰਬੰਧਤ ਵੋਟ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬੂਥ ਲੈਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁਫ਼ਤ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।

ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਵਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-8 ਫਾਰਮ-6 ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਹੜੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਲਗਾਏ ਜਾਣੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?

ਉੱਤਰ-ਫਾਰਮ-6 ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਬਾਕਸ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਰੰਗੀਨ ਪਾਸਪੋਰਟ ਆਕਾਰ ਦੇ ਫੋਟੋ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਫਾਰਮ-6 ਦੇ ਨਾਲ ਉਮਰ ਅਤੇ ਨਿਵਾਸ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜੀ ਪ੍ਰਮਾਣਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਫਾਰਮ-6 ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉਮਰ ਅਤੇ ਨਿਵਾਸ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜੀ ਪ੍ਰਮਾਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਫਾਰਮ-6 ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਫਾਰਮ-6 ਨੂੰ ਭਰਨ ਦੇ ਲਈ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸੰਦਰਭ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ–9 ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਰਾਸ਼ਨ-ਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੀ ਮੈਂ ਰਾਸ਼ਨ-ਕਾਰਡ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਪੰਜੀਕਰਣ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ ਹਾਂ? ਅਜਿਹੇ ਹੋਰ ਕਿਹੜੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹਨ ਜੋ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਨਿਵਾਸ ਦੇ ਅਧਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।

ਉੱਤਰ-ਜੇਕਰ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੇ ਕੋਲ ਰਾਸ਼ਨ ਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਫਾਰਮ-6 ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਨਿਵਾਸ ਦਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-10 ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਮਰ ਦਾ ਦਸਤਾਵੇਜੀ ਸਬੂਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੀ ਉਮਰ 21 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਉਮਰ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜੀ ਸਬੂਤਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਕੇਵਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੀ ਉਮਰ 18-21 ਸਾਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ। ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੀ ਉਮਰ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਨੂੰ ਹੀ ਉਮਰ ਦਾ ਸਬੂਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-11 ਅਜਿਹਾ ਬਿਨੈਕਾਰ ਜੋ 18-21 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਉਮਰ ਦਾ ਕੋਈ ਦਸਤਾਵੇਜੀ ਸਬੂਤ/ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਚੋਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੰਜੀਕਰਣ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਫਾਰਮ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਹੜੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਲਗਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ?

ਉੱਤਰ-ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਉਕਤ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਿਨੈਕਾਰ, ਜੋ 18-21 ਸਾਲ ਦਾ ਹੈ, ਦੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਵੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਦੁਆਰਾ (ਪਾਰਲਿੰਗੀ ('ਹੋਰ') ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਰੂ ਦੁਆਰਾ) ਇਕਰਾਰ 'ਚ ਦਿੱਤੇ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਸਰੂਪ ਵਿੱਚ (ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਉਪਲਬਧ ਫਾਰਮ-6 ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ) ਸਹੁੰ-ਪੱਤਰ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਉਮਰ ਦੇ ਅਧਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਜਾਂ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਘੋਸ਼ਣਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਬਿਨੈਕਾਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਸਦੀਕ ਦੇ ਲਈ ਬੂਥ ਲੇਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਜੇ ਉਪਰੋਕਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਈ ਵੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਜੀਵਤ ਨਹੀਂ ਹਨ ਤਾਂ ਬਿਨੈਕਾਰ ਸੰਬੰਧਤ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ ਦੇ ਸਰਪੰਚ ਜਾਂ ਸੰਬੰਧਤ ਨਗਰ ਨਿਗਮ/ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾ ਸਮਿਤਿ/ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ/ਸੰਸਦ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਪ੍ਰਮਾਣ-ਪੱਤਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਪੰਜੀਕਰਣ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਵਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-12 ਮੈਂ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋਸਟਲ/ਮੈਸ ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਰਤਮਾਨ ਨਿਵਾਸ ਦੇ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਰਜਿਸਟਰਡ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਾਂ?

ਉੱਤਰ-ਅਜਿਹੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਅਧਿਐਨ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੀ ਹਾਸਟਲ ਜਾਂ ਮੈਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੇ ਕੋਲ ਇਹ ਵਿਕਲਪ ਮੌਜੂਦ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਜਾਂ ਹੌਸਟਲ/ਮੈਸ ਦੇ ਪਤੇ ਉੱਤੇ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਨਿਵਾਸੀ ਹਨ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰਡ ਕਰਵਾ ਲੈਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਕੋਰਸ ਕੇਂਦਰੀ/ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ/ਬੋਰਡ/ ਯੂਨਿਵਰਸਿਟੀ/ਡੀਮਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਕੋਰਸ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੋਸਟਲ ਜਾਂ ਮੈਸ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਾਰਮ-6 ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀਆ/ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ/ਨਿਦੇਸ਼ਕ/ਰਜਿਸਟਰਾਰ/ ਆਪਣੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਡੀਨ ਤੋਂ ਸਦ‌ਭਾਵੀ ਪ੍ਰਮਾਣ-ਪੱਤਰ (ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਉਪਲਬਧ ਫਾਰਮ-6 ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਉਪਬੰਧ-ii ‘ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਨਮੂਨੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ) ਨੱਥੀ ਕਰਨਗੇ।

ਬੇਘਰ/ਖੁਦ ਦਾ ਘਰ ਨਾ ਹੋਣ/ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-13 ਅਜਿਹਾ ਬੇਘਰ ਵਿਅਕਤੀ, ਜੋ ਚੋਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੰਜੀਕਰਣ ਦੇ ਲਈ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯੋਗ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਸਧਾਰਨ ਨਿਵਾਸ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਤਸਦੀਕ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ- ਬੇਘਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਬੂਥ ਲੈਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰਾਤ ਵਿੱਚ ਫਾਰਮ-6 ‘ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਜਾਣਗੇ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਦਰਸਾ ਸਕਣ ਕਿ ਬੇਘਰ ਵਿਅਕਤੀ ਫਾਰਮ-6 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸੌਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਬੂਥ ਲੈਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇਹ ਤਸਦੀਕ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੇਘਰ ਵਿਅਕਤੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਸੌਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜੀ ਸਬੂਤ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬੂਥ ਲੈਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਤਸਦੀਕ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਰਾਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ – 14 ਮੈਂ ਇੱਕ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਮਕਾਨ ਮਾਲਿਕ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਮੇਰਾ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਹੋਵੇ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੋਟਿੰਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਰਜਿਸਟਰਡ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ ਹਾਂ?

ਉੱਤਰ-ਵੋਟਿੰਗ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣਾ ਤੁਹਾਡਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਚੋਣ ਆਯੋਗ/ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਉਪਲਬਧ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਲਵੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਮ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਫਾਰਮ-6 ਭਰੋ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਬੂਥ ਲੈਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਕੋਲ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾ ਦਿਓ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ – 15 ਦਾਅਵਾ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਦੇ ਲਈ ਸਮਰੱਥ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕੌਣ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਸੰਬੰਧਤ ਚੋਣ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ।

ਵੋਟਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਪਤੇ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-16 ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਡਾਕ ਪਤੇ ਕਿੱਥੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ?

ਉੱਤਰ-ਸਾਰੇ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਡਾਕ-ਪਤੇ ਭਾਰਤੀ ਚੋਣ ਆਯੋਗ/ਸੰਬੰਧਿਤ ਰਾਜ/ਸੰਘ ਰਾਜ ਖੇਤਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

ਆਨਲਾਈਨ ਆਵੇਦਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-17 ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਆਨਲਾਈਨ ਆਵੇਦਨ ਕਰਤਾ/ਕਰਦੀ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਕੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਸਹਿਤ ਫਾਰਮ-6 ਦੀ ਹਸਤਾਖਰਿਤ ਕਾਪੀ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਭੇਜੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ- ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਰੂਪ ਨਾਲ ਫਾਰਮ-6 ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਨੱਥੀ ਕੀਤੇ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਸਹਿਤ ਫਾਰਮ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੂਥ ਲੈਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਸਹਿਤ ਫਾਰਮ ‘ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮੂਲ ਦਸਤਖਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਭੇਜੇਗਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-18 ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਸੁਣਵਾਈ ਲਈ ਨੋਟਿਸ ਕਿੱਥੇ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ?

ਉੱਤਰ- ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸੇ ਗਏ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਉਸ ਦੇ ਵਰਤਮਾਨ ਨਿਵਾਸ ਵਾਲੇ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਨੋਟਿਸ ਭੇਜੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਿਨੈਕਾਰ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਰੂਪ ਨਾਲ ਨੋਟਿਸ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-19 ਕੀ ਬਿਨੈਕਾਰ ਜਾਂ ਸੁਣਵਾਈ ਪੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ? ਜੇਕਰ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸੁਣਵਾਈ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ?

ਉੱਤਰ- ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਸੁਣਵਾਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਫਾਰਮ-6 ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ 'ਤੇ, ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹੈ, ਇਤਰਾਜ਼ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਨੋਟਿਸ ਬੋਰਡ ਤੇ ਉਕਤ ਫਾਰਮ ਦੀ ਕਾਪੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਕਰਨਗੇ। ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੰਬੰਧਤ ਬੂਥ ਲੈਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ‘ਤੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਕਹਿਣਗੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਜਾਂ ਗੁਆਂਢੀ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹੈ, ਤੋਂ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਉਪਲੱਬਧ ਕਰਵਾਈ ਗਈ, ਸੂਚਨਾ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨਗੇ। ਜੇਕਰ ਫਾਰਮ-6 ਸਾਰੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪੂਰਨ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਸੰਗਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਨੱਥੀ ਹਨ ਅਤੇ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜੇਕਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝੋ ਤਾਂ ਬੂਥ ਲੈਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਅਜਿਹੇ ਤਸਦੀਕ ਦੇ ਬਾਅਦ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਫਾਰਮ-6 ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਿਆਂ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਇਤਰਾਜ਼ ਹੈ ਤਾਂ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਤਰਾਜ਼ ਦੇ ਲਈ ਬਿਨੈਕਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤਕਰਤਾ ਨੂੰ ਸੁਣਨਗੇ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-20 ਦਾਅਵਿਆਂ ‘ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਕਿੱਥੇ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਇਸ ਨੂੰ ਸੰਬੰਧਤ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਨੋਟਿਸ ਬੋਰਡ ‘ਤੇ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-21 ਕੋਈ ਵੀ ਬਿਨੈਕਾਰ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਜਾਣੇਗਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਬਿਨੈਕਾਰ ਨੂੰ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਉਸ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਫਾਰਮ-6 ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਡਾਕ ਰਾਹੀਂ ਅਤੇ ਫਾਰਮ-6 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ . ਐੱਸ.ਐੱਮ.ਐੱਸ. ਨਾਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਵੋਟਰ ਨਾਮਾਵਲੀਆਂ ਸੰਬੰਧਤ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ 'ਚ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-22 ਵੋਟਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਖਾਮੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੁਧਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਚੋਣ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖਾਮੀਆਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਲਈ ਸੰਬੰਧਤ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਫਾਰਮ-8 ਵਿੱਚ ਬੇਨਤੀ-ਪੱਤਰ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-23 ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ, ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹਾਂ, ਬਦਲ ਲਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਹ ਕਿਸ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯਕੀਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋ ਸਕਾਂ।

ਉੱਤਰ-ਜੇਕਰ ਨਵਾਂ ਨਿਵਾਸ-ਸਥਾਨ ਉਸੇ ਚੋਣ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਫਾਰਮ 8ੳ ਭਰੋ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ, ਫਾਰਮ-6 ਭਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਕੋਲ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰੋ।

ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਬਦਲਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-24 ਮੈਂ, ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਆਪਣਾ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਬਦਲ ਲਿਆ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਪਤੇ ਦਾ ਵੋਟਰ ਫੋਟੋ ਪਛਾਣ-ਪੱਤਰ (ਆਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ.) ਹੈ। ਕੀ ਮੈਂ ਵਰਤਮਾਨ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਨਵਾਂ ਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ?

ਉੱਤਰ-ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਪੱਕਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਬੰਧਤ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਖੇਤਰ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡਾ ਨਵਾਂ ਪਤਾ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਨਾਮਜਦ ਹੋ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਆਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਨਵੇਂ ਪਤੇ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਪਤਾ ਬਦਲਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਨਵੇਂ ਚੋਣ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਕੋਲ, 25/-ਰੁਪਏ ਖ਼ਰਚ ਦੇ ਨਾਲ ਬੇਨਤੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨਵੇਂ ਪਤੇ ਵਾਲਾ ਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਜਾਰੀ ਕਰ ਦੇਣਗੇ। ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਪੁਰਾਣੇ ਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਵਾਲੀ ਹੀ ਰਹੇਗੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-25 ਮੇਰੇ ਵੋਟਰ ਫੋਟੋ ਪਛਾਣ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਤਰੁਟੀਆਂ ਹਨ-੤ਸਹੀ ਵੇਰਵਾ ਵਾਲੇ ਨਵੇਂ ਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਵਿੱਚ ਖਾਮੀਆਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਲਈ ਫਾਰਮ-8 ਵਿੱਚ ਬੇਨਤੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਉਸੇ ਨੰਬਰ ਵਾਲਾ ਨਵਾਂ ਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦੇਣਗੇ।

ਵੋਟਰ ਪਛਾਣ ਪੱਤਰ ਗੁਆਚ ਜਾਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-26 ਮੇਰਾ ਪੁਰਾਣਾ ਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਗਵਾਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਨਵਾਂ ਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ?

ਉੱਤਰ-ਈ. ਪੀ ਆਈ ਸੀ ਦੇ ਗੁਆਚ ਜਾਣ ਤੇ ਪੁਲਿਸ 'ਚ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦੀ ਫੋਟੋ ਕਾਪੀ ਅਤੇ ਰੁ. 25/-ਦੀ ਫੀਸ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਨਵਾਂ ਵੋਟਰ ਫੋਟੋ ਪਛਾਣ-ਪੱਤਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਜਿਵੇਂ ਹੜ੍ਹ, ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੁਦਰਤੀ ਆਪਦਾ ਆਦਿ ਹੋਣ ਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਵੋਟਰ ਦਾ ਕੋਈ ਕਾਬੂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਈ. ਪੀ. ਆਈ. ਸੀ. ਗਵਾਚ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਫੀਸ ਨਿਰਧਾਰਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

ਨਾਮ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-27 ਚੋਣ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ‘ਤੇ ਕੌਣ ਇਤਰਾਜ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਸਬੰਧਤ ਚੋਣ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਹੈ, ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ‘ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਾਮ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਜੋੜਿਆ ਜਾਣਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਹੈ,ਉਹ ਉਸ ਚੋਣ-ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਲਾਇਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਲੋੜੀਂਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਫਾਰਮ-7 ਵਿੱਚ ਇਤਰਾਜ਼ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਤੋਂ ਨਾਮ ਹਟਾਉਣ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਵਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-28 ਮੇਰੇ ਗੁਆਂਢੀ/ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਬਦਲ ਲਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਅਜੇ ਤਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਹਟਵਾਉਣ ਲਈ ਕਿਸ ਫਾਰਮ ਵਿਚ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਤੋਂ ਸਥਾਨਾਂਤਰਿਤ/ਮ੍ਰਿਤ/ਗੈਰ-ਹਾਜ਼ਿਰ ਵੋਟਰ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਫਾਰਮ-7 ਵਿੱਚ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਇੰਦਰਾਜ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਵੀ, ਫਾਰਮ-7 ਵਿੱਚ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਦਾ ਸਮਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-29 ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜੀਕਰਣ ਕਦੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਕੀ ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਪੰਜੀਕਰਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਮੌਜੂਦਾ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੇ ਹੁਕਮ ਲਗਭਗ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਪੁਨਰ-ਮੁਲਾਂਕਿਤ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ, ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਨਾਲ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ, ਦਾਅਵਾ ਬੇਨਤੀ-ਪੱਤਰ (ਫਾਰਮ-6) ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਰਥਾਤ ਪਦਨਾਮਿਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਕੋਲ ਦਾਅਵਿਆਂ ‘ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਦੇ ਲਈ ਬੇਨਤੀ-ਪੱਤਰ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਖਰੀ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀਆਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਦੀ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਬੇਨਤੀ ਦੇ ਕੇ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰਡ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਨੌਕਰੀ/ਬਦਲੀ/ਕਾਰਜ-ਸਥਲ ਤਬਦੀਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-30 ਕੀ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ/ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਕੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਸਥਾਨ ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੋਟਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹਾਂ?

ਉੱਤਰ-ਨਹੀਂ। ਲੋਕ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਿਤਵ ਅਧਿਨਿਯਮ, 1950 ਦੀ ਧਾਰਾ 17 ਅਤੇ 18 ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪ੍ਰਾਵਧਾਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਵੋਟਿੰਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ, ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਪੰਜੀਕਰਣ ਦੇ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਇਹ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੋਣ ਖੇਤਰ ਦੀ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਕਥਨ/ਘੋਸ਼ਣਾ ਝੂਠ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਿਨੈਕਾਰ ਇਹ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਝੂਠ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਲੋਕ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਿਤਵ ਅਧਿਨਿਯਮ, 1950 ਦੀ ਧਾਰਾ 31 ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਦੰਡਿਤ ਹੋਣ ਦੇ ਲਈ ਉੱਤਰਦਾਈ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-31 ਜੇਕਰ ਮੈਂ, ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ?

ਉੱਤਰ-ਪੁਨਰ-ਮੁਲਾਂਕਣ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਕੋਲ ਅਪੀਲ ਦਾਇਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਲਗਾਤਾਰ ਨਵੀਨੀਕਰਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਬੇਨਤੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਆਦੇਸ਼ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਜਿਹੀ ਅਪੀਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਜਿਸਟ੍ਰੇਟ/ਅਪਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਜਿਸਟ੍ਰੇਟ/ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਮਜਿਸਟ੍ਰੇਟ/ਜਿਲਾ ਕਲੈਕਟਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਅਪੀਲਯੋਗ ਅਫਸਰ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਪੀਲ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

ਸਰੋਤ-ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ

ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ : 6/20/2020

0 ਰੇਟਿੰਗ ਅਤੇ 0 ਰਾਇ ਦਿਓ

ਤੁਹਾਡੀ ਰੇਟਿੰਗ

ਦਿਖਦੇ ਹੋਏ ਸਟਾਰ ਦੀ ਰੇਟਿੰਗ ਦਰਜ ਕਰੋ

© C–DAC.All content appearing on the vikaspedia portal is through collaborative effort of vikaspedia and its partners.We encourage you to use and share the content in a respectful and fair manner. Please leave all source links intact and adhere to applicable copyright and intellectual property guidelines and laws.