ਯੂਨਾਨੀ

ਜਾਣ-ਪਛਾਣ

ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਵਿਧੀ ਦਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਰਿਹਾ ਹੈ.ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਇਰਾਨੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਗਿਆਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ ਸੀ.ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ, ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਇਸ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੋਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਯੂਨਾਨੀ ਸਿੱਖਿਅਕ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਿਣਤੀ ਹੈ।

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਾਮ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ-ਯੂਨਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਗ੍ਰੀਸ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲਿਆ.ਹਿੱਪੋਕਰੇਟਸ ਰਾਹੀਂ ਯੂਨਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ. ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਰੂਪ ਦਾ ਜੱਸ ਅਰਬਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾ ਕੇਵਲ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਗ੍ਰੀਕ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸੇ ਬਲਕਿ​ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਇਜਾਦ ਕੀਤੀਆਂ.ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ, ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਏਨਾਟੌਮੀ, ਫਿਜਿਓਲੌਜੀ, ਪੈਥੋਲੌਜੀ, ਚਿਕਿਤਸਾ ਅਤੇ ਸਰਜਰੀ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ।

ਯੂਨਾਨੀ ਦਵਾਈਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਸੰਪੰਨ ਹੋਈਆਂ ਜੋ ਮਿਸਰ, ਸੀਰੀਆ, ਇਰਾਕ, ਫਾਰਸ, ਭਾਰਤ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰੰਪਰਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਸਮਕਾਲੀਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੀਆਂ ਸਨ. ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਤਕਨੀਕ ਅਰਬਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੇਸ਼ ਕੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਇਸ ਨੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਜੜ੍ਹਾਂ ਜਮਾ ਲਈਆਂ. ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸੁਲਤਾਨਾਂ (ਸ਼ਾਸਕਾਂ) ਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਕੁਝ ਨੂੰ ਰਾਜ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਦਰਬਾਰੀ ਚਿਕਿਤਸਕਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਾਮਜਦ ਵੀ ਕੀਤਾ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ.ਏਲੋਪੈਥਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਜਮਾ ਲਏ. ਇਸ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਨੂੰ ਧੀਮਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ. ਯੂਨਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਚਿਕਿਤਸਾ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪਰੰਪਰਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਲਗਭਗ ਦੋ ਸਦੀਆਂ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਣਦੇਖੀ ਦਾ ਸਾਮ੍ਹਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ.ਰਾਜ ਰਾਹੀਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਨਾਲ਼ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਕਿਉਂਕਿ​ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਜਤਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਜਾਰੀ ਰਖਿਆ.ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰੀਫੀ ਖਾਨਦਾਨ, ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਅਜੀਜੀ ਖਾਨਦਾਨ ਅਤੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੇ ਉਪਰਾਲਿਆਂ ਕਾਰਨ ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਬਚ ਗਈ।

ਆਜ਼ਾਦੀ ਕੇ ਬਾਅਦ ਔਸ਼ਧੀ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਯੂਨਾਨੀ ਨਾਲ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਤਹਿਤ ਫਿਰ ਤੋਂ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਮਿਲੀ.ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਨਾਲ ਦੇ ਬਹੁਮੁਖੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਲਈ ਕਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ.ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦੇਣ ਦੇ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ ਪਾਸ ਕੀਤੇ.ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਲਈ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਪਰੀਖਣ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਿਆਰੀ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ. ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਡਾਕਟਰਾਂ, ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਅਕ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨਾਲ ਦਵਾਈ ਦੀ ਯੂਨਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਭਿੰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।

ਯੂਨਾਨੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾਵਾਂ

ਯੂਨਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਿਧਾਂਤ ਹਿੱਪੋਕਰੇਟਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਚਾਰ ਦੇਹਦ੍ਰਵਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹਨ. ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਦੇਹਦ੍ਰਵਾਂ ਅਰਥਾਤ ਖੂਨ, ਕਫ, ਪੀਲਾ ਪਿੱਤ ਅਤੇ ਕਾਲਾ ਪਿੱਤ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਮੰਨ ਕੇ ਤੁਰਦਾ ਹੈ।

ਮਾਨਵ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਨਿਮਨਲਿਖਤ ਸੱਤ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ :

ਅਰਕਾਨ (ਤੱਤ)

ਮਾਨਵ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਨਿਮਨਲਿਖਤ ਚਾਰ ਭਾਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ : ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਤੱਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਸੁਭਾਅ ਨਿਮਨਲਿਖਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ :

ਮਿਜਾਜ਼ (ਸੁਭਾਅ)

ਯੂਨਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ, ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਮਿਜਾਜ਼ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈਂ ਕਿਉਂਕਿ​ਇਹ ਵਿਰਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਮਿਜਾਜ਼ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਪਰਸਪਰ ਵਿਹਾਰ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਮਿਜਾਜ਼ ਵਾਸਤਵਿਕ ਰੂਪ ਨਾਲ ਤਦੇ ਠੀਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਹ ਚਾਰ ਤੱਤ ਬਰਾਬਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੋਣ.ਅਜਿਹਾ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ.ਮਿਜਾਜ਼ ਠੀਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ.ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਨਿਆਂ ਸੰਗਤ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਜਿਸ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮਾਤਰਾ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ.ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮਾਨਵ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸੰਚਾਲਨ ਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਿਜਾਜ਼ ਦੀ ਠੀਕ ਵੰਡਾਈ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਅਖਲਾਤ (ਦੇਹਦ੍ਰਵ)

ਦੇਹਦ੍ਰਵ ਸਰੀਰ ਦੇ ਉਹ ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਉਸਾਰੂ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਤਪਾਦਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਉਹ ਪੋਸ਼ਣ, ਵਿਕਾਸ, ਅਤੇ ਮੁਰੰਮਤ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ; ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਲਈ ਊਰਜਾ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦੇ ਹਨ. ਦੇਹਦ੍ਰਵ ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਨਮੀ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਪੋਸ਼ਣ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ. ਭੋਜਨ ਪਾਚਨ ਦੇ ਚਾਰ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਦਾ ਹੈ (1) ਗੈਸਟ੍ਰਿਕ ਪਾਚਨ ਜਦੋਂ ਭੋਜਨ ਕਾਇਮ ਅਤੇ ਕਾਇਲ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੇਸੇਂਟੇਰਿਕ ਨਸਾਂ ਰਾਹੀਂ ਜਿਗਰ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (2) ਹੀਪੈਟਿਕ ਪਾਚਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਾਇਲ ਵੱਖਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਦੇਹਦ੍ਰਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ. ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ, ਜਿਗਰ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲਾ ਖੂਨ ਹੋਰ ਦੇਹਦ੍ਰਵਾਂ ਅਰਥਾਤ ਕਫ, ਪੀਲਾ ਪਿੱਤ ਅਤੇ ਕਾਲਾ ਪਿੱਤ ਨਾਲ ਅੰਤਰ-ਮਿਸ਼੍ਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਾਚਨ ਦੇ ਤੀਜੇ ਹੋਰ ਚੌਥੇ ਚਰਨ (3) ਨਲੀਆਂ ਅਤੇ (4) ਊਤਕ ਪਾਚਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ.ਜਦ ਕਿ​ ਦੇਹਦ੍ਰਵ ਖੂਨ ਨਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਹਿੰਦੇ ਹਨ. ਹਰ ਊਤਕ ਆਪਣੀ ਆਕਰਸ਼ਣ ਸ਼ਕਤੀ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਪੋਸ਼ਣ ਨੂੰ ਸੋਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਧਾਰਨ ਸ਼ਕਤੀ ਰਾਹੀਂ ਰੋਕ ਕੇ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ. ਫਿਰ ਧਾਰਨ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਵਿੱਚ ਪਾਚਨ ਸ਼ਕਤੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਊਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਿਤ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ.ਇਸ ਚਰਨ ਵਿੱਚ ਦੇਹਦ੍ਰਵ ਦਾ ਫਾਲਤੂ ਪਦਾਰਥ ਤਿਆਗ ਸ਼ਕਤੀ ਰਾਹੀਂ ਉਤਸਰਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ ਵੀ ਦੇਹਦ੍ਰਵ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਗੜਬੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ. ਇਸ ਲਈ ਇਲਾਜ, ਦੇਹਦ੍ਰਵਾਂ ਦੇ ਮਿਜਾਜ਼ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਆਜ਼ਾ (ਅੰਗ)

ਇਹ ਮਾਨਵ ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਅੰਗ ਹਨ.ਹਰੇਕ ਨਿੱਜੀ ਅੰਗ ਦੀ ਸਿਹਤ ਜਾਂ ਰੋਗ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਿਹਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਅਰਵਾਹ

ਰੂਹ (ਆਤਮਾ) ਇੱਕ ਗੈਸ ਵਾਲਾ ਪਦਾਰਥ ਹੈ, ਜੋ ਮੰਤਰ ਵਾਲੀ ਹਵਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਉਸਾਰੂ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ.ਇਹ ਅਖਲਾਤ ਲਤੀਫਾਹ ਨੂੰ ਜਲਾ ਕੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁਵਾ (ਤਾਕਤਾਂ) ਅਤੇ ਹਰਾਰਤ ਗਰੀਜਿਆਹ ਉਤਪੰਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਲਈ ਜੀਵਨ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ. ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਸ਼ਕਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਰੋਗ ਦੇ ਨਿਦਾਨ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹਨ. ਇਹ ਵਿਭਿੰਨ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਵਾਹਕ ਹੈ, ਜੋ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਕੁਵਾ (ਤਾਕਤਾਂ)

ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ :

1. ਕੁਵਾ ਤਬੀਆਹ ਜਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਤਾਕਤ ਉਸਾਰੂ ਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਣਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੈ. ਜਿਗਰ ਇਸ ਤਾਕਤ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹਰ ਊਤਕ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ. ਉਸਾਰੂ ਕਿਰਿਆ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਮਾਨਵ ਸਰੀਰ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਹੈ. ਪੋਸ਼ਣ ਭੋਜਨ ਨਾਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ​ਵਾਧੇ ਦੀ ਤਾਕਤ ਮਾਨਵ ਜੀਵ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ।
2. ਕੁਵਾ ਨਾਫਸਾਨੀਆਹ ਜਾਂ ਮਾਨਸਿਕ ਤਾਕਤ ਤੰਤ੍ਰਿਕਾ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਸੰਦਰਭਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ. ਇਹ ਦਿਮਾਗ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਿਆਨ-ਸੰਬੰਧੀ ਅਤੇ ਚੱਲਣ-ਫਿਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੈਵਾਰ ਹੈ. ਗਿਆਨ-ਸਬੰਧੀ ਤਾਕਤ ਸੋਚ ਜਾਂ ਅਹਿਸਾਸ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚੱਲਣ-ਫਿਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਹਿਸਾਸ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹਰਕਤਾਂ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
3. ਕੁਵਾ ਹੈਵਾਨੀਆਹ ਜਾਂ ਜੀਵਨ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਬਣਾਏ ਰੱਖਣ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤਾਕਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸਾਰੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ. ਇਹ ਤਾਕਤ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ. ਇਹ ਊਤਕਾਂ ਨੂੰ ਜੀਵਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।

ਅਫਾਲ (ਕਾਰਜ)

ਇਹ ਭਾਗ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅੰਗਾਂ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸੰਦਰਭਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ. ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਅੰਗ ਨਾ ਕੇਵਲ ਉਚਿਤ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਬਲਕਿ​ਆਪਣੇ ਸਬੰਧਤ ਕਾਰਜ ਵੀ ਉਚਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ.ਇਸ ਮਾਨਵ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਾਰਜ ਦਾ ਪੂਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਗਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਸਿਹਤ : ਸਿਹਤ ਮਾਨਵ ਸਰੀਰ ਦੀ ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੰਦਰਭਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕਾਰਜ ਸਧਾਰਨ ਰੂਪ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋਣ. ਰੋਗ ਸਿਹਤ ਦੇ ਉਲਟ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਦੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਅੰਗਾਂ ਜਾਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜ ਹੋਵੇ.

ਨਿਦਾਨ : ਯੂਨਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲ਼ੀ ਵਿੱਚ ਨੈਦਾਨਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਜਾਂਚ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ. ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ :

• ਉਹ ਸਾਮਾਨ ਅਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਬਣਿਆ ਹੋਵੇ
• ਮਿਜਾਜ਼, ਸੰਰਚਨਾ ਅਤੇ ਸੁਭਾਅ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਹੋਣ
• ਬਾਹਰੋਂ ਉਸ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਰ, ਅਤੇ
• ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਏ ਰੱਖਣ ਦੇ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੇ ਉਪਰਾਲੇ ਅਤੇ ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਰੱਖਣ ਦੇ ਯਤਨ

ਸਾਰੇ ਅੰਤਰਾ - ਸਬੰਧਤ ਕਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਸਮਝ ਕੇ ਇਲਾਜ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਨਿਦਾਨ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਰੋਗ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ. ਇਸ ਦੇ ਲਈ, ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਨਾਲ ਡਾਕਟਰ ਪਲਸ (ਨਬਜ਼) ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਮੂਤਰ ਅਤੇ ਮਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ. ਦਿਲ ਦੇ ਸਿਸਟੋਲਿਕ ਅਤੇ ਡਾਇਸਟੋਲਿਕ ਰਾਹੀਂ ਉਤਪਾਦਿਤ, ਧਮਨੀਆਂ ਦੇ ਵਾਰੀ-ਵਾਰੀ ਨਾਲ ਸੁੰਗੜਨ ਅਤੇ ਫੈਲਾਅ ਨੂੰ ਪਲਸ (ਨਬਜ਼) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਨਾੜੀ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਮੂਤਰ ਤੇ ਮਲ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਜਾਂਚ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਾਂਚ, ਘਬਰਾਹਟ, ਟੱਕਰ ਅਤੇ ਓਹਲੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਸਾਧਨ ਵੀ ਨਿਦਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਜਨਾਂ ਦੇ ਲਈ ਉਪਯੋਗ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਰੋਗ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ

ਰੋਗ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਲਈ ਓਨੀ ਹੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ ਜਿੰਨਾ ਕਿ ਉਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦਾ. ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਾਲਤ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਸੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਉੱਤੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਹਾਲਤ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋਣਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ. ਜਨ, ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਮੁਕਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਉੱਤੇ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ. ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵਾਧਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਰੋਗ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਲਈ ਛੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ (ਅਸਬਾਬ ਸਿੱਤਾ ਏ ਜ਼ਰੂਰੀਆਹ) ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਹਨ :

ਚੰਗੀ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਹਵਾ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਦੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.प्रसिद्ध ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਰਬ ਡਾਕਟਰ, ਏਵਿਸੇਂਨਾ ਨੇ ਇਹ ਪਾਇਆ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨਾਲ ਕਈ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਰੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਚਿਤ ਵੈਂਟੀਲੇਸ਼ਨ ਨਾਲ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹਵਾਦਾਰ ਮਕਾਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਉੱਤੇ ਵੀ ਬਲ ਦਿੱਤਾ।

ਇਹ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਸੜਨ ਅਤੇ ਰੋਗ ਉਤਪਾਦਕ ਤੱਤਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰੱਖਣ ਦੇ ਲਈ ਤਾਜ਼ਾ ਭੋਜਨ ਲਵੇ.ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵਾਹਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਇਸ ਲਈ, ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਤਾ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਉੱਤੇ ਜੋਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ

ਕਸਰਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਆਰਾਮ ਵੀ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.ਕਸਰਤ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਫਾਲਤੂ ਪਦਾਰਥ ਨਿਕਾਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲਤਾ ਉਚਿਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ. ਇਹ ਜਿਗਰ ਅਤੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਵੀ ਚੰਗੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਖੁਸ਼ੀ, ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਆਦਿ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਰਨਾਂ ਦੇ ਸਿਹਤ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਦੀ ਹੈ. ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਇਲਾਜ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।

ਸਧਾਰਨ ਰੂਪ ਨਾਲ ਸੌਂਣਾ ਅਤੇ ਜਾਗਣਾ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.ਨੀਂਦ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਆਰਾਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ.ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਕਮੀ ਊਰਜਾ, ਮਾਨਸਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜੀ ਫੈਲਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਵਾਧੂ ਪਦਾਰਥ ਨਿਕਾਸ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਉਚਿਤ ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਕੰਮ-ਕਾਜ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਰੱਖਣ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ. ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਫਾਲਤੂ ਉਤਪਾਦ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਤਸਰਜਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਜਦੋਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜ ਜਾਂ ਰੁਕਾਵਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਰੋਗ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।

ਚਿਕਿਤਸਾ ਵਿਗਿਆਨ

ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੋਗੀ ਦੇ ਸੰਪੂਰਣ ਵਿਅਕਤੀਤਵ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੰਰਚਨਾ, ਕਾਇਆ, ਮੇਕਅੱਪ, ਆਤਮਰੱਖਿਆ ਤੰਤਰ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ, ਪਸੰਦ ਅਤੇ ਨਾਪਸੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਦੇ ਨਿਮਨਲਿਖਤ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ

ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਚਿਕਿਤਸਾ (ਇਲਾਜ-ਬਿਲ-ਤਦਬੀਰ)

ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਚਿਕਿਤਸਾ ਫਾਲਤੂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਤੰਤਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਕਨੀਕ ਹੈ. ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਜਾਣੇ ਹੋਏ "ਡੀਟੌਕਸਿਫਿਕੇਸ਼ਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ" ਹਨ।

ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਤਕਨੀਕਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਉਹ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਹੇਠਾਂ ਵਰਣਿਤ ਹਨ :

1. ਵੇਨੇਸੇਕਟਿਓ (ਫ਼ਸਦ) ਇਲਾਜ ਦੀ ਇਸ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ :
• ਖੂਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਉੱਚ ਬਲੱਡ-ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ
• ਜ਼ਹਿਰੀਲੇਪਣ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਫਾਲਤੂ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ
• ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਫਾਲਤੂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਉਤਸਰਜਨ
• ਉਸਾਰੂ ਕਿਰਿਆ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਉਤੇਜਨਾ
• ਕੁਝ ਮਾਸਿਕ ਧਰਮ ਸਬੰਧੀ ਵਿਕਾਰਾਂ ਕਰਕੇ ਹੋਈਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ
• ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਤਾਸੀਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ
2. ਚਸ਼ਕਨ (ਵਿਹੁ ਹਿਜਾਮਾ) : ਇਲਾਜ ਦੀ ਇਸ ਵਿਧੀ ਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ :
• ਚਮੜੀ ਦੀ ਫਾਲਤੂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਤੋਂ ਸਾਫ਼-ਸਫਾਈ
• ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਸਿਕ ਧਰਮ ਜਾਂ ਨੱਕ ਵਿੱਚੋਂ ਖੂਨ ਆਉਣਾ ਬੰਦ ਕਰਨਾ
• ਜਿਗਰ ਰੋਗ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨਾ
• ਮਲੇਰੀਆ ਅਤੇ ਤਿੱਲੀ ਦੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ
• ਬਵਾਸੀਰ, ਅੰਡਕੋਸ਼ ਅਤੇ ਗਰਭ ਦੀ ਸੋਜ, ਖੁਰਕ, ਫੋੜੇ ਆਦਿ ਦਾ ਇਲਾਜ
3. ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ (ਤਾਰੀਕ) : ਚਮੜੀ, ਖੂਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਬਾਕੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਫਾਲਤੂ ਪਦਾਰਥ ਪਸੀਨੇ ਦੀ ਸਧਾਰਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਉਤਸਰਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ.ਸੁੱਕਾ ਜਾਂ ਗਿੱਲਾ ਸੇਕ, ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਇਸ਼ਨਾਨ, ਮਾਲਸ਼ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗਰਮ ਹਵਾ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਰੱਖਣਾ ਪਸੀਨਾ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਕੁਝ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
4. ਡਾਇਊਰੇਸਿਸ ਜਾਂ ਮੂਤਰਾਧਿਕਯ (ਇਦਰਾਰ-ਏ-ਬਾਉਲ) : ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ, ਫਾਲਤੂ ਉਤਪਾਦ ਅਤੇ ਫਾਲਤੂ ਦੇਹਦ੍ਰਵ ਮੂਤਰ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਤਿਆਗ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ. ਇਹ ਦਿਲ, ਜਿਗਰ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਲਈ ਇਲਾਜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.ਕਦੀ-ਕਦੀ ਮੂਤਰਾਧਿਕਯ ਇੱਕ ਠੰਢੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਰੱਖ ਕੇ ਅਤੇ ਠੰਢਾ ਪਾਣੀ ਪਾ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
5. ਤੁਰਕੀ ਇਸ਼ਨਾਨ (ਹਮਾਮ) : ਇਸ ਦੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ :
• ਫਾਲਤੂ ਪਦਾਰਥ ਹਟਾਉਣਾ ਅਤੇ ਪਸੀਨੇ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ
• ਹਲਕੀ ਗਰਮੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ
• ਪੋਸ਼ਣ ਵਧਾਉਣਾ
• ਚਰਬੀ ਘੱਟ ਕਰਨਾ
• ਚਰਬੀ ਵਧਾਉਣਾ

ਠੰਢਾ ਇਸ਼ਨਾਨ ਸਧਾਰਨ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰ ਹੈ. ਗਰਮ ਇਸ਼ਨਾਨ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਲਕਵਾ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਖਿਚਾਅ ਆਦਿ ਜਿਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਲਈ ਮਾਲਸ਼ ਦੇ ਬਾਅਦ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

6. ਮਾਲਸ਼ (ਦਲਕ, ਮਾਲਸ਼) : ਮੁਲਾਇਮ ਮਾਲਸ਼ ਸ਼ਾਂਤੀਕਾਰਕ ਅਤੇ ਅਰਾਮਦਾਇਕ ਹੈ, ਸੁੱਕੀ ਅਤੇ ਕਠੋਰ ਮਾਲਸ਼ ਰੋਕ ਹਟਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ​ਤੇਲ ਨਾਲ ਮਾਲਸ਼ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਨਰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।
7. ਜਲਣ ਘੱਟ ਕਰਨਾ : ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਦਰਦ, ਸਨਸਨੀ ਅਤੇ ਜਲਣ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ. ਇਹ ਸੋਜ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਟਿਊਮਰ ਨੂੰ ਭਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
8. ਦਾਗ਼ਣਾ (ਅਮਲ-ਏ-ਕਈ) : ਇਹ ਇੱਕ ਅੰਗ ਤੋਂ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਅਸਰ ਨੂੰ ਬਾਕੀ ਅੰਗਾਂ ਤਕ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ.ਹਿਪ ਦੇ ਜੋੜ ਦੇ ਦਰਦ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਬਹੁਤ ਉਪਯੋਗੀ ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ.ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਦੁਆਰਾ ਰੋਗਕਾਰਕ ਪਦਾਰਥ, ਜੋ ਕੁਝ ਸੰਰਚਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਹਟਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਸੁਧਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
9. ਸਫਾਈ (ਇਸ਼ਾਲ) : ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਆਂਤੜੀਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦੇ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਨਾਲ ਜੁਲਾਬ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰਦੀ ਹੈ. ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਲਿਖਤ ਨਿਯਮ ਹਨ.ਇਹ ਵਿਧੀ ਸਧਾਰਨ ਉਸਾਰੂ ਕਿਰਿਆ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
10. ਉਲਟੀ : ਏਮੇਟਿਕਸ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਸਿਰ ਪੀੜ, ਮਾਇਗਰੇਨ, ਟੋਂਸਿਲਾਈਟੀ, ਬਰੋਂਕੋਂਨਿਊਮੋਨੀਆ ਅਤੇ ਦਮੇ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਇਹ ਪਾਗਲਪਣ ਅਤੇ ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ ਵਰਗੇ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
11. ਕਸਰਤ (ਰਿਯਾਜ਼ਾਤ) : ਸਰੀਰਕ ਕਸਰਤ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਅਤੇ ਕੁਝ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦੀ ਹੈ. ਇਹ ਢਿੱਡ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਚੰਗੀ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ. ਵਿਭਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਕਸਰਤਾਂ ਦੇ ਲਈ ਨਿਯਮ, ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਤਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
12. ਲੀਚਿੰਗ (ਤਲਾਕ-ਏ-ਅਲਾਕ) :ਇਹ ਵਿਧੀ ਖੂਨ ਵਿੱਚੋਂ ਬੁਰੀ ਗੱਲ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ.ਇਹ ਚਮੜੀ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਅਤੇ ਰਿੰਗਵਰਮ ਆਦਿ ਦੇ ਲਈ ਉਪਯੋਗੀ ਹੈ. ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਵਿਲੱਖਣ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਆਹਾਰ ਚਿਕਿਤਸਾ (ਇਲਾਜ-ਏ-ਗਿਜ਼ਾ)

ਯੂਨਾਨੀ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ. ਭੋਜਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਕਰਨ ਨਾਲ਼ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਫਲਤਾ ਪੂਰਵਕ ਇਲਾਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ. ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਵਿਲੱਖਣ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਆਹਾਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ. ਕੁਝ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥ ਵਿਰੇਚਕ, ਮੂਤਰ-ਵਰਧਕ ਅਤੇ ਪਸੀਨਾ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੀ ਔਸ਼ਧ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਫਾਰਮੇਕੋਥੈਰੇਪੀ (ਇਲਾਜ-ਬਿਲ-ਦਵਾ)

ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਸੁਭਾਵਿਕ ਰੂਪ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ. ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਮੂਲ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਵੀ ਉਪਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.ਕੇਵਲ ਕੁਦਰਤੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ​ ਇਹ ਸਥਾਨਕ ਰੂਪ ਨਾਲ ਉਪਲਬਧ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਬਾਅਦ ਨਾ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਜਾਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ. ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਇਹ ਮੰਨ ਕੇ ਚੱਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਦੀ ਤਾਸੀਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ. ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਾਸੀਰ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਦਵਾਈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਰੋਗੀ ਦੀ ਤਾਸੀਰ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਏ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਿਹਤਮੰਦ ਹੋਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਤੇਜੀ ਆਏ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਾ ਜੋਖਮ ਵੀ ਨਾ ਹੋਵੇ. ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਗਰਮ, ਠੰਡੀ, ਨਮ ਅਤੇ ਸੁੱਕੀ ਤਾਸੀਰ ਰਾਹੀਂ ਅਸਰ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ.ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈਆਂ ਆਪਣੀ ਤਾਸੀਰ ਅਨੁਸਾਰ ਚਾਰ ਵਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਉਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ, ਰੋਗੀ ਦੀ ਉਮਰ ਅਤੇ ਤਾਸੀਰ, ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹਨ. ਦਵਾਈਆਂ ਪਾਊਡਰ, ਕਾੜ੍ਹਾ, ਅਰਕ, ਜਲਸੇਕ, ਜਵਾਰਿਸ਼, ਮਾਜੂਨ, ਖਮੀਰਾ, ਸਿਰਪ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਆਦਿ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸਰਜਰੀ/ਸ਼ਲਯਕਿਰਿਆ (ਇਲਾਜ-ਬਿਲ-ਯਦ)

यਇਸ ਚਿਕਿਤਸਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸੀਮਤ ਉਪਯੋਗ ਹੈ. ਭਾਵੇਂ ਯੂਨਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੋਢੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮਾਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਮਾਮੂਲੀ ਸਰਜਰੀ ਉਪਯੋਗ ਵਿੱਚ ਹੈ।

ਯੂਨਾਨੀ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈ ਨਿਯੰਤਰਣ

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਔਸ਼ਧੀ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਔਸ਼ਧੀ ਅਤੇ ਹਾਰ-ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਸਮੱਗਰੀ 1940, ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਨਿਯਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲਾਗੂ ਹੈ. ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਰਾਹੀਂ ਗਠਿਤ ਔਸ਼ਧੀ ਤਕਨੀਕੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬੋਰਡ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਤਾਮੀਲ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ. ਇੱਕ ਔਸ਼ਧੀ ਸਲਾਹ ਸਮਿਤੀ ਹੈ. ਇਹ ਸਮਿਤੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਔਸ਼ਧੀ ਅਤੇ ਹਾਰ-ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਸਮੱਗਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਇਕਰੂਪਤਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ/ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਕਲਿਆਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਲਈ ਸਮਾਨ ਪੈਮਾਨਾ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਯੂਨਾਨੀ ਦਵਾ ਸੰਘਤਾ ਸਮਿਤੀ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਹੈ. ਇਸ ਸਮਿਤੀ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ, ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਜਿਹੇ ਵਿਭਿੰਨ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਯੂਨਾਨੀ ਫਾਰਮਾਕੋਪੀਆ (ਦਵਾਈ)

ਦਵਾ ਪੈਮਾਨਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਪੁਸਤਕ ਹੈ, ਜੋ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਪੈਮਾਨਿਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਅਤੇ ਜਾਂਚ/ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਪ੍ਰੋਟੋਕੌਲ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ. ਇਨ ਮਾਪਦੰਡਾਂ/ਪੈਮਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਯੂਨਾਨੀ ਦਵਾ ਸਮਿਤੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ/; ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਕਾਰਜ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਭਾਰਤੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਦੇ ਲਈ ਦਵਾ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਹੈ।

1091 ਨੁਸਖ਼ਿਆਂ ਦੇ ਪੰਜਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਾਲੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਾਰਮੂਲਰੀ ਫਾਰ ਯੂਨਾਨੀ ਮੈਡੀਸਿਨ (NFUM) ਅਤੇ ਏਕਲ ਮੂਲ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਉੱਤੇ 298 ਮੋਨੋਗ੍ਰਾਫ ਸਹਿਤ ਯੂਨਾਨੀ ਫਾਰਮਾਕੋਪੀਆ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (UPI) ਦੇ ਛੇ ਹਿੱਸੇ ਅਤੇ 50 ਯੌਗਿਕ ਨੁਸਖ਼ਿਆਂ ਦੇ ਯੂਨਾਨੀ ਫਾਰਮਾਕੋਪੀਆ ਆਫ ਇੰਡੀਆ, ਭਾਗ-II, ਵਾਲਿਊਮ-I ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਦਵਾ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ

ਦਿ ਫਾਰਮੇਕੋਪੀਅਲ ਲੈਬੋਰਟਰੀ ਫਾਰ ਇੰਡੀਅਨ ਮੈਡੀਸਿਨ (ਪੀ.ਐਲ.ਆਈ.ਐਮ) ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ, ਸਾਲ 1970 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਔਸ਼ਧੀ ਦੀ ਆਯੁਰਵੇਦ, ਯੂਨਾਨੀ ਅਤੇ ਸਿੱਧ ਚਿਕਿਤਸਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਲਈ ਮਾਪਦੰਡ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਦਵਾਈ ਜਾਂਚ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਔਸ਼ਧੀ ਅਤੇ ਹਾਰ-ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਸਮੱਗਰੀ ਕਾਨੂੰਨ 1940 ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਰਾਹੀਂ ਤਿਆਰ ਅੰਕੜੇ ਆਯੁਰਵੇਦ, ਯੂਨਾਨੀ ਅਤੇ ਸਿੱਧ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਫਾਰਮੇਸੀ ਸਮਿਤੀਆਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਲੜੀਵਾਰ ਆਯੁਰਵੇਦ, ਯੂਨਾਨੀ ਅਤੇ ਸਿੱਧ ਚਿਕਿਤਸਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਫਾਰਮੇਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਯੂਨਾਨੀ ਵਿੱਚ ਖੋਜ

• ਮਸੀਹਾ-ਉਲ-ਮੁਲਕ-ਹਕੀਮ ਅਜਮਲ ਖਾਨ ਨੇ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈ ਦੀ ਯੂਨਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ 1920 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਦੀ ਸੋਚ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ. ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਇੱਕ ਬਹੁਮੁਖੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ, ਹਕੀਮ ਅਜਮਲ ਖਾਨ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੇਤੀ ਖੋਜ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਿਗਿਆਸੂ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨੇ ਡਾ. ਸਲੀਮੁੱਜ਼ਮਾਨ ਸਿੱਦੀਕੀ, ਜੋ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਅਤੇ ਯੂਨਾਨੀ ਤਿੱਬੀਆ ਕਾਲਜ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ।
• ਡਾ. ਸਿੱਦੀਕੀ ਦੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਔਸ਼ਧੀ ਗੁਣ ਦੀ ਖੋਜ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਧਾਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਅਸਰੋਲ (ਪਾਗਲ ਬੂਟੀ) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ ਨਿਰੰਤਰ ਖੋਜ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਬੂਟੇ ਦੀ ਵਿਰਲੀ ਪ੍ਰਭਾਵਕਾਰਿਤਾ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਨਿਊਰੋਵੈਸਕੁਲਰ ਅਤੇ ਨਾੜੀ-ਤੰਤਰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਹਾਈ ਬਲੱਡ-ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਪਾਗਲਪਨ, ਹਿਸਟੀਰੀਆ, ਉਨੀਂਦਰਾ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰਸਥਿਤੀ ਦੇ ਲਈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਭਾਰਤੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਅਤੇ ਹੋਮਿਓਪੈਥੀ (CCRIMH) ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਦੇ ਲਈ ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਉੱਤੇ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ ਖੋਜ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਇਸੇ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ.ਸਾਲ 1978 ਵਿੱਚ, CCRIMH ਨੂੰ ਚਾਰ ਵੱਖਰੇ ਖੋਜ ਪਰਿਸ਼ਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਤੇ ਸਿੱਧ, ਯੂਨਾਨੀ ਦਵਾ, ਹੋਮਿਓਪੈਥੀ, ਯੋਗ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਚਿਕਿਤਸਾ – ਹਰੇਕ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ।

ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਖੋਜ ਪਰਿਸ਼ਦ

ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਖੋਜ ਦੇ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ ਨੇ ਜਨਵਰੀ 1979 ਤੋਂ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਕਲਿਆਣ ਮੰਤਰਾਲਾ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸੁਤੰਤਰ ਰੂਪ ਨਾਲ ਕਾਰਜ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਲਈ : www.ccrum.net ਉੱਤੇ ਜਾਓ।

ਯੂਨਾਨੀ ਹਸਪਤਾਲ ਅਤੇ ਦਵਾਈ ਘਰ

ਯੂਨਾਨੀ ਦਵਾਈ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਆ ਹੈ. ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਡਾਕਟਰ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ ਵੰਡ ਸੰਰਚਨਾ ਦਾ ਇੱਕ ਅਭਿੰਨ ਹਿੱਸਾ ਹਨ. ਸਰਕਾਰੀ ਉਪਲਬਧ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 47 ਰਜਿਸਟਰਡ ਯੂਨਾਨੀ ਡਾਕਟਰ ਹਨ।

ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ 15 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਹਸਪਤਾਲ ਹਨ. ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ 263 ਹੈ.ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਬਿਸਤਰਿਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ 4686 ਹੈ।

ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀਹ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਦਵਾਈ ਘਰ ਹਨ. ਯੂਨਾਨੀ ਦਵਾਈ ਘਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ 1028 ਹੈ.ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਦਸ ਦਵਾਈ ਘਰ- ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ, ਦੋ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਕਰਨਾਟਕ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਹਰੇਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਦਵਾਈ ਘਰ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਯੋਜਨਾ (ਸੀ.ਜੀ.ਐਚ.ਐਸ) ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਯੂਨਾਨੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ

ਦਵਾਈ ਦੀ ਯੂਨਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਨਿਗਰਾਨੀ ਭਾਰਤੀ ਕੇਂਦਰੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਪਰਿਸ਼ਦ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਕੇਂਦਰੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਪਰਿਸ਼ਦ ਕਾਨੂੰਨ 1970 ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸੰਸਦ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨ ਰਾਹੀਂ ਸਥਾਪਿਤ ਸੰਵਿਧਾਨਿਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 40 ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਕਾਲਜ ਹਨ, ਜੋ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ. ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰੈਜੁਏਟ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਕੁੱਲ 1770 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਦਾਖਲਿਆਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ. ਉਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰੇ ਹਨ ਜਾਂ ਸਵੈ-ਇੱਛਕ ਸੰਗਠਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ. ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸਿੱਖਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ. ਭਾਰਤੀ ਕੇਂਦਰੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਪਰਿਸ਼ਦ ਰਾਹੀਂ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਨੁਸਰਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇੰਮੁਲ ਅਦਵਿਆ (ਫਾਰਮੇਕੋਲੌਜੀ), ਮੋਆਲਿਜਾਤ (ਦਵਾਈ), ਕੁੱਲਿਅਤ (ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਿਧਾਂਤ), ਹਿਫ਼ਜ਼ਾਨ-ਏ-ਸਿਹਤ (ਹਾਇਜਿਨ), ਜੱਰਾਹਿਅਤ (ਸਰਜਰੀ), ਤਹਾਫੁਜ਼ੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜੀ ਤਿੱਬ, ਅਮਰਾਜ਼-ਏ-ਅਤਫ਼ਲ ਅਤੇ ਕ਼ਬਲਾ-ਵ-ਅਮਰਾਜ਼-ਏ-ਨਿਸਵਾਨ (ਇਸਤਰੀ ਰੋਗ) ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ ਗਰੈਜੁਏਟ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸਹੂਲਤਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ. ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਠਕ੍ਰਮਾਂ ਦੇ ਲਈ ਕੁੱਲ ਦਾਖਲਾ ਸਮਰੱਥਾ 79 ਹੈ।

ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਯੂਨਾਨੀ ਮੈਡੀਸਿਨ, ਬੰਗਲੋਰ

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਸੰਸਥਾ, ਬੰਗਲੌਰ 19 ਨਵੰਬਰ 1984 ਨੂੰ ਸੋਸਾਇਟੀ ਪੰਜੀਕਰਣ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਯੂਨਾਨੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਲਈ ਉੱਤਮਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਰਜਿਸਟਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ.N.I.U.M. ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਦੀ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਅਦਾਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਸਿਹਤ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਦਿਆਲਾ – ਬੰਗਲੌਰ, ਕਰਨਾਟਕ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।

ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਲਈ ਵੈੱਬਸਾਈਟ : www.nium.inਤੇ ਜਾਓ