ਟੀਕਾਕਰਣ

ਟੀਕਾਕਰਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਨੂੰ ਵੰਡਣਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕਿਉਂ ਹੈ ?

ਹਰੇਕ ਸਾਲ 1.7 ਮਿਲੀਅਨ ਬੱਚੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਪਲਬਧ ਟੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਜਿਹੜੇ ਬੱਚੇ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਹਨ ,ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਵਿਕਲਾਂਗਤਾ ਜਾਂ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ।

ਹਰੇਕ ਕੁੜੀ ਅਤੇ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਖੁਦ ਨੂੰ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਟਿਟਨੇਸ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਸਾਰੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂ, ਕਦੋਂ, ਕਿੱਥੇ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਬੱਚੇ ਦਾ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਬਿਮਾਰ ਬੱਚੇ ਜਾਂ ਵਿਕਲਾਂਗ ਜਾਂ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵੀ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਉਣਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਟੀਕਾਕਰਣ ਮੁੱਖ ਸੰਦੇਸ਼-1

ਟੀਕਾਕਰਣ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਲਗਾਤਾਰ ਟੀਕੇ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਣ ਕਰਵਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਕਰ ਖੰਘ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੌਤਾਂ, ਇਕ-ਤਿਹਾਈ ਪੋਲੀਓ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਅਤੇ ਖਸਰੇ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦੇ ਇੱਕ-ਚੁਥਾਈ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਟੀਕੇ ਲਗਵਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ-ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਟੀਕਾ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰੇ।

ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਚਾਰਟ ਵਿਚ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਟੀਕੇ ਲਗਵਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਟੀਕਾਕਰਣ ਤਦ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਸ ਉਮਰ ਜਾਂ ਜਿੰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ ਉਸ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।

ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਕਿਸੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਟੀਕੇ ਨਾ ਲਗਵਾਏ ਗਏ ਹੋਣ, ਤਾਂ ਇਹ ਬੇਹੱਦ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ ਕਿ ਜਿੰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ, ਓਨੀ ਛੇਤੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਕਾਕਰਣ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਣ ਕਰਵਾਈਏ।

ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਕ ਟੀਕੇ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਬੁਸਟਰ ਸ਼ਾਟਸ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਾਟਸ ਟੀਕੇ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਬੱਚੇ ਦੇ ਲਈ ਟੀਕਾਕਰਣ ਮਿਆਦ

ਜਨਮ ਦੇ ਸਮੇਂ- ਟੀਕੇ ਜੋ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ: ਬੀਸੀਜੀ**, ਪੋਲੀਓ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈਪੇਟਾਇਟਿਸ ਬੀ ਦੇ ਟੀਕੇ

6 ਹਫਤੇ ਦਾ ਹੋਣ ਤੇ ਜੋ ਟੀਕੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ: ਡੀਪੀਟੀ**, ਪੋਲੀਓ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈਪੇਟਾਇਟਿਸ ਬੀ ਅਤੇ ਹਿਬ ਦੇ ਟੀਕੇ

10 ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਹੋਣ ਤੇ ਜੋ ਟੀਕੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ: ਡੀਪੀਟੀ, ਪੋਲੀਓ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈਪੇਟਾਇਟਿਸ ਬੀ ਅਤੇ ਹਿਬ ਦੇ ਟੀਕੇ

14 ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਹੋਣ ਤੇ ਜੋ ਟੀਕੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ: ਡੀਪੀਟੀ, ਪੋਲੀਓ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈਪੇਟਾਇਟਿਸ ਬੀ ਅਤੇ ਹਿਬ ਦੇ ਟੀਕੇ

9 ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਹੋਣ ਤੇ ਜਿਹੜੇ ਟੀਕੇ ਜੋ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ: ਖਸਰਾ (ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ 12-15 ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿੱਚ) ਅਤੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੀਲੀਆ, ਗਲਸੁਆ (ਮੰਪ) ਅਤੇ ਹਲਕੇ ਖਸਰੇ ਦੇ ਟੀਕੇ

* ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਕਾਕਰਣ ਮਿਆਦ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅੱਗੇ-ਪਿੱਛੇ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
** ਬੀਸੀਜੀ ਕੋੜ੍ਹ ਰੋਗ ਅਤੇ ਟੀ.ਬੀ. ਦੇ ਕੁਝ ਰੂਪਾਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਡੀਪੀਟੀ ਡਿਫਥੇਰੀਆ, ਕੁਕਰ ਖੰਘ ਅਤੇ ਟਿਟਨੇਸ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਟੀਕਾਕਰਣ ਮੁੱਖ ਸੰਦੇਸ਼ -2

ਟੀਕਾਕਰਣ ਵਿਭਿੰਨ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਬੱਚੇ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਣ ਨਾ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਬੇਅੰਤ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਥਾਈ ਰੂਪ ਨਾਲ ਨਕਾਰਾ ਜਾਂ ਕੁਪੋਸ਼ਿਤ ਅਤੇ ਮਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਟੀਕਾਕਰਣ ਬਚਪਨ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਕਲਾਂਗ ਬੱਚਿਆਂ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ ਜਾਂ ਦਵਾਈ ਪਿਲਾਈ ਗਈ ਹੋਵੇ, ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਟੀਕੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਟੀਕਾਕਰਣ ਸਿਰਫ ਤਦੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।

ਜੋ ਬੱਚਾ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਖਸਰੇ, ਕੁਕਰ ਖੰਘ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਬੱਚੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਗ੍ਰਸਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ ਜਾਂ ਸਥਾਈ ਰੂਪ ਨਾਲ ਨਕਾਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਵੀ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਖਸਰੇ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕੁਪੋਸ਼ਣ, ਖਰਾਬ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੋ-ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਖੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਨੱਕ ਵਗਣਾ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਲਾਲ ਹੋਣਾ, ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਦਾਣੇ ਖਸਰੇ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਖਸਰਾ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਸਾਰੇ ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੋਲੀਓ ਦੇ ਟੀਕੇ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅੰਗਾਂ ਦਾ ਮੁਲਾਇਮ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਹਿੱਲਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੋਣਾ, ਪੋਲੀਓ ਦੇ ਮੁੱਖ ਲੱਛਣ ਹਨ। ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਪ੍ਰਤੀ 200 ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦੇ ਲਈ ਨਕਾਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਟਿਟਨੇਸ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਜਾਂ ਜੀਵਾਣੂ ਕੱਟੀ ਹੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਉੱਤੇ ਗੰਦਗੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਟਿਟਨੇਸ ਦੇ ਟੀਕੇ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਖਤਰਨਾਕ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਟਿਟਨੇਸ ਟੌਕਸਿਡ ਦੀ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੋ ਖੁਰਾਕ ਨਾ ਕੇਵਲ ਮਹਿਲਾ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੇ ਨਵਜਾਤ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਟਿਟਨੇਸ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

6 ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਹੋਣ ਤੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਡੀਪੀਟੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਟਿਟਨੇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਹੈਪੇਟਾਇਟਿਸ ਬੀ ਇੱਕ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਪ੍ਰਤੀ 100 ਵਿੱਚੋਂ 10 ਬੱਚੇ ਇਸ ਦੇ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਤੋਂ ਜੀਵਨ ਭਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਨਾ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੀਵਰ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੀਲੀਆ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਟੀਕਾਕਰਣ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲਾ ਹਿਮੋਫਿਲਸ ਇੰਫਲੁਏਂਜਾ ਟਾਇਪ ਬੀ (ਹਿਬ) ਨਿਮੋਨੀਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਹਿਬ ਜੀਵਾਣੂ ਬਾਲ ਮੇਨਿਨਜੀਟਿਜ ਦਾ ਵੀ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੀਵਾਣੂ ਬੱਚਿਆਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਅਤਿਅੰਤ ਖਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਿਬ ਟੀਕਾਕਰਣ ਇਸ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਮਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਕੋਲੈਸਟਰੋਮ, ਗਾੜ੍ਹਾ ਪੀਲਾ ਦੁੱਧ ਜੋ ਜਨਮ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਨਿਮੋਨੀਆ, ਹੈਜਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਬੱਚਾ ਸਤਨਪਾਨ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਦ ਤੱਕ ਉਹ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਅੰਧਰਾਤਾ ਅਤੇ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਮਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ, ਲੀਵਰ, ਮੱਛੀ, ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦ, ਕੁਝ ਸੰਤਰੀ ਅਤੇ ਪੀਲੇ ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹਰੇ ਪੱਤੇ ਵਾਲੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਦੀ ਕਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਕਾਕਰਣ ਦਿਵਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਾਂ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਜਾਂ ਦ੍ਰਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਖਸਰੇ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਟੀਕਾਕਰਣ ਮੁੱਖ ਸੰਦੇਸ਼-3

ਕੋਈ ਵੀ ਬੱਚਾ ਜੋ ਹਲਕਾ ਬਿਮਾਰ, ਨਕਾਰਾ ਜਾਂ ਕੁਪੋਸ਼ਿਤ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਣ ਕਰਵਾਉਣਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਨਾ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਦਿਨ ਟੀਕਾਕਰਣ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦਿਨ ਉਹ ਬੁਖਾਰ, ਖੰਘ, ਸਰਦੀ, ਹੈਜਾ ਜਾਂ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਹਲਕਾ ਬਿਮਾਰ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਕਰਵਾਉਣਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਕਦੀ-ਕਦੀ ਜੋ ਬੱਚਾ ਅਸਮਰੱਥ ਜਾਂ ਕੁਪੋਸ਼ਿਤ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਣ ਨਾ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਹੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਲਾਹ ਗਲਤ ਹੈ। ਨਕਾਰਾ ਜਾਂ ਕੁਪੋਸ਼ਿਤ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਣ ਕਰਵਾਉਣਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬੱਚਾ ਰੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬੁਖ਼ਾਰ, ਥੋੜ੍ਹਾ ਲਾਲੀਪਨ ਜਾਂ ਉਹ ਕਸ਼ਟਕਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਥੋੜ੍ਹੇ-ਥੋੜ੍ਹੇ ਵਕਫੇ ਤੇ ਸਤਨਪਾਨ ਜਾਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਵ ਜਾਂ ਭੋਜਨ ਕਰਵਾਉ। ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਬੁਖ਼ਾਰ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਕਿਉਂਕਿ​ ਕੁਪੋਸ਼ਿਤ ਬੱਚੇ ਦੇ ਲਈ ਖਸਰਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਸਰੇ ਦਾ ਵਿਰੁੱਧ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇਕਰ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋਵੇ।

ਟੀਕਾਕਰਣ ਮੁੱਖ ਸੰਦੇਸ਼-4

ਸਾਰੀਆਂ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਟਿਟਨੇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਲਈ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਔਰਤ ਨੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਇਆ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਵਾਧੂ ਟਿਟਨੇਸ ਦੇ ਟੀਕੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਟਿਟਨੇਸ ਦਾ ਟੀਕਾ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਦੇ ਲਈ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਵਾਂ ਗੰਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੋਨਾਂ ਨੂੰ ਟਿਟਨੇਸ ਦੇ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਨਵਜਾਤ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਟਿਟਨੇਸ ਤੋਂ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਟਿਟਨੇਸ ਦਾ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਟਿਟਨੇਸ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਕੱਟੀ ਹੋਈ ਗੰਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਵਾਧਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਧੁੰਨੀ ਸੰਬੰਧੀ ਕੌਰਡ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਿਰੇ ਨੂੰ ਗੰਦੇ ਚਾਕੂ ਨਾਲ ਕੱਟਿਆ ਜਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਗੰਦੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਛੂਹਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਵਾਧਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੌਰਡ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਦ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਫ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਬਾਲਿਆ ਜਾਂ ਅੱਗ 'ਤੇ ਗਰਮ ਕਰਕੇ ਠੰਢਾ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਨਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ 6 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਬੱਚੇ ਦੀ ਧੁੰਨੀ ਸੰਬੰਧੀ ਕੌਰਡ ਨੂੰ ਸਾਫ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਸਾਰੀਆਂ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਚਿੰਤ ਹੋਣ ਦੇ ਲਈ ਟਿਟਨੇਸ ਦੇ ਟੀਕੇ ਲਗਵਾਏ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਇਹ ਦੇਖ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਂ ਅਤੇ ਨਵਜਾਤ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਟਿਟਨੇਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਉਣਾ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਦੇ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਆਦ ਦਾ ਮੁਤਾਬਿਕ ਟੀਕਾਕਰਣ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਟਿਟਨੇਸ ਦੇ ਟੀਕੇ ਲੈਣ ਦਾ ਸਮਾਂ

• ਪਹਿਲੀ ਖੁਰਾਕ: ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਚੱਲੇ ਕਿ ਉਹ ਗਰਭਵਤੀ ਹੈ।
• ਦੂਜੀ ਖੁਰਾਕ: ਪਹਿਲੀ ਖੁਰਾਕ ਲੈਣ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਮਿਤੀ ਦੇ ਦੋ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ।
• ਤੀਜੀ ਖੁਰਾਕ: ਦੂਜੀ ਖੁਰਾਕ ਦੇ 6 ਤੋਂ 12 ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਜਾਂ ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ।
• ਚੌਥੀ ਖੁਰਾਕ: ਤੀਜੀ ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਜਾਂ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ।
• ਪੰਜਵੀਂ ਖੁਰਾਕ: ਚੌਥੀ ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਜਾਂ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ।

ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਜਾਂ ਔਰਤ ਨੇ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜੇ ਵਾਰ ਟੀਕਾਕਰਣ ਕਰਵਾਇਆ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦੇ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਫਤਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਣਗੇ।

ਟੀਕਾਕਰਣ ਮੁੱਖ ਸੰਦੇਸ਼-5

ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਟੀਕਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਨਆ ਜਾਂ ਉਬਲੀ ਹੋਈ ਸੂਈ ਅਤੇ ਸਿਰਿੰਜ ਹੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਸੂਈ ਜਾਂ ਉਪਕਰਣ ਜੋ ਨਵੇਂ ਜਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਨਾ ਹੋਣ, ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜੀਆਂ ਦਾ ਬੀਚ ਵੀ ਇੱਕ ਹੀ ਸਿਰਿੰਜ ਅਤੇ ਸੂਈ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਫੈਲਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਕੇਵਲ ਨਵੀਂ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਸੂਈ ਅਤੇ ਸਿਰਿੰਜ ਹੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆਈ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਟੀਕਾਕਰਣ ਮੁੱਖ ਸੰਦੇਸ਼-6

ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਭੀੜ-ਭਾੜ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਬਿਮਾਰੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਤਿਅੰਤ ਸੰਘਣੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਜਾਂ ਖਤਰਨਾਕ ਪ੍ਰਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਭ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਖਸਰੇ ਦਾ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਅਤੇ ਘਰ ਛੱਡਣ ਵਰਗੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਲੋਕ ਸੰਚਾਰਿਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ 12 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਟੀਕਾਕਰਣ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਸੰਪਰਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਬਿੰਦੂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਖਸਰੇ ਦੇ ਲਈ।

ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਿੱਚ ਟੀਕਾਕਰਣ ਦੇ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਿਰਿੰਜ ਆਪਣੇ ਆਪ ਕਾਰਗਜਹੀਣ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਯਾਨੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਜੋ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰੇ।

ਖਸਰਾ ਤਦ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਜਾਂ ਖਰਾਬ ਪ੍ਰਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿਚ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ।

ਕਿਉਂਕਿ, ਖਸਰਾ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਅਤ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਜਾਂਚਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਖਸਰਾ ਗੰਭੀਰ ਹੈਜਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖਸਰੇ ਤੋਂ ਟੀਕਾਕ੍ਰਿਤ ਬੱਚੇ ਹੈਜਾ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਜੇਕਰ ਟੀਕਾਕਰਣ ਦੀ ਲੜੀ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨਾਲ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।