ਪ੍ਰਵਾਸੀ (ਐੱਨ.ਆਰ.ਆਈ.)ਵੋਟਰ

ਪ੍ਰ. 1. ਪ੍ਰਵਾਸੀ (ਐੱਨ ਆਰ ਆਈ) ਵੋਟਰ ਕੌਣ ਹੈ? ਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਵਸੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਦੇ ਵੋਟਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ?

ਉ. ਪਰਵਾਸੀ ਵੋਟਰ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਦੇ ਲਈ ਪਾਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਆਪਣੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ, ਸਿੱਖਿਆ ਜਾਂ ਹੋਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਿਵਾਸ ਦੇ ਸਧਾਰਨ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਗੈਰ-ਹਾਜ਼ਰ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸ ਚੋਣ-ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਦੇ ਲਈ ਪਾਤਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸਥਾਨ ਸਥਿਤ ਹੈ।

ਲੋਕ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਿਤਵ ਅਧਿਨਿਯਮ, 195. ਦੀ ਧਾਰਾ 2.ਉ ਦੇ ਉਪਬੰਧਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਸਿਆ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਵਟਰ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰ. 2. ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਲਈ ਕੌਣ ਪਾਤਰ ਹੈ?

ਉ. ਅਜਿਹਾ ਹਰੇਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ, ਜਿਸ ਨੇ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਮਿਤੀ, ਅਰਥਾਤ, ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਦੀ ਪੁਨਰ-ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੇ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਈ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਜੋ, ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਨਾਮਜ਼ਦ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਚੋਣ-ਖੇਤਰ ਦੇ ਭਾਗ/ਮਤਦਾਨ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਣ ਦੇ ਲਈ ਪਾਤਰ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਦਾ ਉਹ ਮਾਮੂਲੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਿਵਾਸੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰ. 3. 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਨਿਰਧਾਰਣ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਕੀ ਉਚਿਤ ਤਰੀਕ ਹੈ? ਕੀ ਮੈਂ ਉਸ ਦਿਨ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰਡ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ/ਸਕਦੀ ਹਾਂ ਜਿਸ ਦਿਨ ਮੈਂ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਈ ਹੈ?

ਉ. ਲੋਕ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਿਤਵ ਅਧਿਨਿਯਮ, 195. ਦੀ ਧਾਰਾ 14(ਅ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਸੇ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਨਿਰਧਾਰਣ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਤਾਰੀਕ (ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਤਾਰੀਕ) ਉਸ ਸਾਲ ਦੀ ਜਨਵਰੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ 2 ਜਨਵਰੀ, 2013 ਤੋਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਿਨ ਪਰ 1 ਜਨਵਰੀ, 2014 ਤੱਕ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪੂਰੀ ਕਰ ਲਈ ਹੈ ਜਾਂ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ/ਰਹੀ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਜਨਵਰੀ, 2014 ਵਿੱਚ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੰਜੀਕਰਣ ਦੇ ਲਈ ਪਾਤਰ ਹੋਵੋਗੇ/ਹੋਵੋਗੀ।

ਚੋਣ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ ਵੋਟਰ

ਪ੍ਰ. 4 ਕੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਗੈਰ-ਨਾਗਰਿਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਉ. ਨਹੀਂ। ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੰਜੀਕਰਣ ਦੇ ਲਈ ਪਾਤਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜੀਕਰਣ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਪਾਤਰ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਜੋ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ।

ਪ੍ਰ. 5. ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ (ਐੱਨ.ਆਰ.ਆਈ.) ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪੰਜੀਕਰਣ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ?

ਉ. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਦੇ ਲਈ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਫਾਰਮ 6ੳ ਵਿੱਚ ਉਸ ਚੋਣ-ਖੇਤਰ ਦੇ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਵੇਦਨ ਦਾਖਿਲ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੇ ਸਧਾਰਨ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸਥਾਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੇਨਤੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਲੋੜੀਂਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਿਧੀਵਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕਾਪੀਆਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ, ਸੰਬੰਧਤ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਖੁਦ ਦਾਖਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਾਕ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸੰਬੰਧਤ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਜਾਂ ਭਾਰਤ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਾਰਮ 6ੳ ਆਨਲਾਈਨ ਦਾਖਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਕਾਪੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਵੀਜ਼ਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਵੀ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰ.6 ਉਪਰੋਕਤ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ 'ਪਾਸਪੋਰਟ' ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ?

ਉ.'ਪਾਸਪੋਰਟ' ਦਾ ਮਤਲਬ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਰਾਹੀਂ ਜਾਰੀ ਅਜਿਹੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਤੋਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੀਜ਼ਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਈ ਜਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਚਾਲੂ ਪਾਸਪੋਰਟ ਤੋਂ ਹੋਵੇ ਕਿਉਂਕਿ ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚਾਲੂ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ, ਮੂਲ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਤੇ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪਤੇ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਲੋੜੀਂਦੇ ਫਾਰਮ

ਪ੍ਰ.7 ਫਾਰਮ 6ੳ ਕਿੱਥੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਉ. ਇਸ ਨੂੰ ਸੰਬੰਧਤ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਜਾਂ ਭਾਰਤ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਾਰਮ 6ੳ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁਫ਼ਤ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਵੋਟ ਕੇਂਦਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬੂਥ ਲੇਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੋਰਾ ਫਾਰਮ 6ੳ, ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਭੇਜਣ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕਰੇ।

ਪ੍ਰ. 8 ਫਾਰਮ 6ੳ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨੱਥੀ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?

ਉ. ਫਾਰਮ 6ੳ ਵਿੱਚ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ਤੇ ਚਿਪਕਾਇਆ ਹੋਇਆ ਇੱਕ ਹਾਲ ਦਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸਾਇਜ ਰੰਗੀਨ ਫੋਟੋ, ਪਾਸਪੋਰਟ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫੋਟੋ ਹੋਵੇ, ਦੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੰਨਿਆਂ ਦੀ ਫੋਟੋ-ਕਾਪੀ, ਬਿਨੈਕਾਰ ਦਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਤਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਵੇਰਵੇ ਅਤੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦਾ ਉਹ ਪੰਨਾ ਵੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵੀਜ਼ਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।

ਦਾਅਵਾ ਆਵੇਦਨ ਦਾਖਲ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰ. 9. ਦਾਅਵਾ ਆਵੇਦਨ ਦਾਖਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਹੋਰ ਰਸਮੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ?

ਉ. ਜੇਕਰ ਬੇਨਤੀ ਡਾਕ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉੱਪਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸੰ. 8 ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸੰਦਰਭਿਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦੀ ਫੋਟੋ-ਕਾਪੀ ਵਿਧੀਵਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਸਵੈ–ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬੇਨਤੀ-ਪੱਤਰ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੌਰ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੂਲ ਪਾਸਪੋਰਟ ਤਸਦੀਕ ਦੇ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰ. 10. ਦਾਅਵਾ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਕੌਣ ਸਮਰੱਥ ਹੈ?

ਉ. ਸੰਬੰਧਤ ਚੋਣ-ਖੇਤਰ ਦੇ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ।

ਪ੍ਰ. 11. ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਡਾਕ ਪਤੇ ਕਿੱਥੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ?

ਉ. ਸਾਰੇ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਡਾਕ ਪਤੇ ਭਾਰਤ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ/ਸੰਬੰਧਿਤ ਰਾਜਾਂ/ਸੰਘ ਰਾਜ ਖੇਤਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ (ਜਿਸ ਦੇ ਲਈ ਲਿੰਕ ਭਾਰਤ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ) ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਆਨਲਾਈਨ ਬੇਨਤੀ

ਪ੍ਰ. 12. ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਆਨਲਾਈਨ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ/ਕਰਦੀ ਹਾਂ ਤਾਂ ਕੀ ਮੇਰੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਫਾਰਮ 6ੳ ਦੀ ਹਸਤਾਖਰਿਤ ਕਾਪੀ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਡਾਕ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਉ. ਹਾਂ, ਫਾਰਮ 6ੳ ਦੀ ਹਸਤਾਖਰਿਤ ਕਾਪੀ ਅਤੇ ਉੱਪਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸੰ. 8 ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕਾਪੀਆਂ ਭੇਜਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।

ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ

ਪ੍ਰ. 13. ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਸੁਣਵਾਈ ਦਾ ਨੋਟਿਸ ਕਿੱਥੇ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ?

ਉ. ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਜਿਵੇਂ ਅਧਿਸੂਚਿਤ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਵਰਤਮਾਨ ਨਿਵਾਸ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੇ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਨੋਟਿਸ ਭੇਜਣਗੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਿਨੈਕਾਰ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ ਦਾ ਰਸਮੀ ਤਾਮੀਲ ਹੋਇਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਪ੍ਰ. 14 ਕੀ ਬਿਨੈਕਾਰ ਜਾਂ ਸੁਣਵਾਈ ਪੱਖਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪੇਸ਼ੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?ਜੇਕਰ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸੁਣਵਾਈ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ?

ਉ. ਹਰੇਕ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪੇਸ਼ੀ ਜਾਂ ਸੁਣਵਾਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਫਾਰਮ 6ੳ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ 7 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਕਤ ਫਾਰਮ ਦੀ ਇੱਕ ਕਾਪੀ ਇਤਰਾਜ਼, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹੋਵੇ, ਮੰਗਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਸੂਚਨਾ ਬੋਰਡ ‘ਤੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਕਰੇਗਾ। ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੰਬੰਧਤ ਬੂਥ ਲੈਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਬਿਨੈਕਾਰ ਰਾਹੀਂ ਉਪਲਬਧ ਕਰਾਈ ਗਈ ਸੂਚਨਾ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ/ਸੰਬੰਧੀਆਂ ਜਾਂ ਗੁਆਂਢੀਆਂ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹੋਣ, ਤੋਂ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਜੇਕਰ ਫਾਰਮ 6ੳ ਸਾਰੀਆਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਆਂ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹੋਣ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ 7 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਾ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਹੁਕਮ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਜੇਕਰ ਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਫਾਰਮ 6ੳ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦਾਅਵੇ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਇਤਰਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ, ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਇਤਰਾਜ਼ ਦੇ ਲਈ ਬਿਨੈਕਾਰ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਦੇ ਲਈ, ਨਾਮਜ਼ਦ ਕਰਨਗੇ ਜਿਸ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਿਨੈਕਾਰ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉੱਥੇ ਇਤਰਾਜ਼ਕਰਤਾ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਭੇਜਣਗੇ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ ਹੋ ਸਕੇ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਈਆਰਓ ਦੁਆਰਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਆਵੇਦਕ/ਇਤਰਾਜ਼ਕਰਤਾ ਦੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸੁਣਵਾਈ ਲਈ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

ਪ੍ਰ. 15. ਦਾਅਵਿਆਂ ‘ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਦੀ ਸੂਚੀ ਕਿੱਥੇ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ?

ਉ. ਇਹ ਸੰਬੰਧਤ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਸੂਚਨਾ ਬੋਰਡ ‘ਤੇ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਸਵੈ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੋਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼

ਪ੍ਰ. 16. ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ (ਐੱਨ ਆਰ ਆਈ) ਦੁਆਰਾ ਫਾਰਮ 6ੳ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਬੇਨਤੀ-ਪੱਤਰ ਦੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨ ਦੀ ਕੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ?

ਉ. ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕਾਪੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਫਾਰਮ 6ੳ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਬੰਧਿਤ ਵੋਟ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬੂਥ ਲੈਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਤਸਦੀਕ ਦੇ ਲਈ ਭੇਜਣਗੇ। ਬੂਥ ਲੈਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਵਰਣਿਤ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਪਤੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨਗੇ। ਉਹ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕਾਪੀਆਂ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਹ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਬਿਨੈਕਾਰ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹੋਣ, ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨਗੇ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਕੋਈ ਸੰਬੰਧੀ ਉਪਲਬਧ ਨਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਸਬੰਧੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਤਸਦੀਕ ਦੇ ਲਈ ਘੋਸ਼ਣਾ ਦੇਣ ਦੇ ਇੱਛੁਕ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਜਾਂ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਤਸਦੀਕ ਤੋਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਤਾਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੰਬੰਧਤ ਭਾਰਤੀ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਤਸਦੀਕ ਦੇ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿੱਥੇ ਬਿਨੈਕਾਰ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਾਅਵੇ ਬੇਨਤੀ ਦਾ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਭਾਰਤੀ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਉੱਪਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸੰ. 14 ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅੱਗੇ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨਗੇ।

ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ

ਪ੍ਰ. 17. ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ (ਐੱਨ.ਆਰ.ਆਈ.) ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਜਾਣਨਗੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਚੋਣ ਸੂਚੀ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ?

ਉ. ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਬਿਨੈਕਾਰ ਨੂੰ ਫਾਰਮ 6ੳ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਸ ਦੇ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਡਾਕ ਰਾਹੀਂ ਅਤੇ ਫਾਰਮ 6ੳ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਐੱਸ.ਐੱਮ.ਐੱਸ. ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਚੋਣ ਸੂਚੀਆਂ ਸੰਬੰਧਤ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰ. 18. ਕੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ (ਐੱਨ.ਆਰ.ਆਈ.) ਵੋਟਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਇੰਦਰਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?

ਉ. ਪਰਵਾਸੀ ਚੋਣ ਦਾ ਨਾਮ''ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਚੋਣ'' ਦੇ ਅਲੱਗ ਖੰਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਚੋਣ-ਖੇਤਰ ਦੇ ਉਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭਾਗ/ਮਤਦਾਨ ਕੇਂਦਰ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਭਾਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇਂ-ਵਰਣਿਤ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸਥਾਨ ਸਥਿਤ ਹੈ।

ਗਲਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ

ਪ੍ਰ.19. ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਵਾਸੀ (ਐੱਨ.ਆਰ.ਆਈ.) ਵੋਟਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਗਲਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਉ. ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸੰਬੰਧਤ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਫਾਰਮ-8 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਰਜ਼ੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰ. 20. ਵੋਟਰ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਕੌਣ ਇਤਰਾਜ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਉ. ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ, ਜੋ ਸਬੰਧਿਤ ਚੋਣ-ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੋਟਰ ਹੈ, ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਇਸ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਚੋਣ-ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੋਟਰ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰਜਿਸਟਰਡ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਲਈ ਪਾਤਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸੰਬੰਧਤ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣ ਦੇ ਨਾਲ ਫਾਰਮ 7 ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਹੋਰ ਸੁਧਾਰ

ਪ੍ਰ. 21. ਕੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ (ਐੱਨ.ਆਰ.ਆਈ.) ਵੋਟਰਾਂ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਰਤਮਾਨ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਪਤੇ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ?

ਉ. ਹਾਂ। ਇਹ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਵੋਟਰ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਿਵਾਸ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਪਤੇ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰੇ।

ਪ੍ਰ. 22. ਕੀ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਵਾਸੀ (ਐੱਨ.ਆਰ.ਆਈ.) ਵੋਟਰ ਭਾਰਤ ਆਉਣ ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਰੂਪ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀ ਬਣ ਜਾਣ?

ਉ. ਹਾਂ। ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਵੋਟਰ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਤਦ ਉਸ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਸਧਾਰਨ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਦਾ ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਧਾਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਨਿਵਾਸੀ ਹੈ।

ਵੋਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ

ਪ੍ਰ. 23. ਇਕ ਪ੍ਰਵਾਸੀ (ਐੱਨ.ਆਰ.ਆਈ.) ਵੋਟਰ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੈ,ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਦੀ ਕਿਵੇਂ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਉ. ਪੰਜੀਕਰਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਕ ਪ੍ਰਵਾਸੀ (ਐੱਨ ਆਰ ਆਈ) ਵੋਟਰ ਉਸ ਹਿੱਸੇ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਪ੍ਰਵਾਸੀ (ਐੱਨ.ਆਰ.ਆਈ.) ਚੋਣ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੈ, ਦੇ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਕਰਾਏ ਗਏ ਵੋਟ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਚੋਣ-ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪਣਾ ਵੋਟ ਪਾਉਣ 'ਚ ਸਮਰੱਥ ਹੋਵੇਗਾ।

ਪ੍ਰ. 24. ਕੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ (ਐੱਨ ਆਰ ਆਈ) ਵੋਟਰ ਨੂੰ ਵੋਟਰ ਫੋਟੋ ਮਤਦਾਤਾ ਪਛਾਣ-ਪੱਤਰ (ਏਪਿਕ) ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?

ਉ. ਪਰਵਾਸੀ ਵੋਟਰ ਨੂੰ ਏਪਿਕ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਚੋਣ-ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਚੋਣ 'ਚ ਮਤਦਾਨ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪਣਾ ਮੂਲ ਪਾਸਪੋਰਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੇ ਹੀ ਆਪਣਾ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰ. 25. ਕੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ (ਐੱਨ ਆਰ ਆਈ) ਵੋਟਰ ਨੂੰ, ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਦਿੱਤੇ ਵੋਟਰ ਫੋਟੋ ਪਛਾਣ ਪੱਤਰ (ਏਪਿਕ) ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?

ਉ. ਹਾਂ। ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਵੋਟਰ ਨੂੰ ਫਾਰਮ 6ੳ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤੁਤੀਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਏਪਿਕ, ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਨਿਰਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਵਾਪਸ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜੀਕਰਣ

ਪ੍ਰ. 26. ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ 'ਚ ਕਦੋਂ ਪੰਜੀਕਰਣ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਕੀ ਪੰਜੀਕਰਣ ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ?

ਉ. ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਦਾ ਹਰ ਸਾਲ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕਦੀ ਵੀ, ਸੋਧ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀ ਸੋਧੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾਅਵੇ ਅਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਦਰਜ ਕਰਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਾਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਦਾਅਵਾ ਬੇਨਤੀ-ਪੱਤਰ (ਫਾਰਮ 6ੳ) ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸੂਚੀਆਂ ਲਗਾਤਾਰ ਆਧੁਨਿਕ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ/ਸਹਾਇਕ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਕੋਲ ਦਾਅਵਾ ਆਵੇਦਨ ਦਾਖਿਲ ਕਰਕੇ ਕਦੀ ਵੀ ਪੰਜੀਕਰਣ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰ.27. ਕੀ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਪੰਜੀਕਰਣ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਉ. ਨਹੀਂ। ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਲੋਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਿਤਵ ਅਧਿਨਿਯਮ, 195. ਦੀ ਧਾਰਾ 17 ਅਤੇ 18 ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਮੌਜੂਦ ਉਪਬੰਧਾਂ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਗਤ ਵੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਪੰਜੀਕਰਣ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੋਣ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਚੋਣ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰਜਿਸਟਰਡ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਨਵੇਂ ਪੰਜੀਕਰਣ ਦੇ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕਥਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਐਲਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੋਣ-ਖੇਤਰ ਦੀ ਵੋਟਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਕਥਨ/ਘੋਸ਼ਣਾ ਝੂਠ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਬਿਨੈਕਾਰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਝੂਠ ਹੋਣ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਲੋਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਿਤਵ ਅਧਿਨਿਯਮ, 195. ਦੀ ਧਾਰਾ 31 ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਦੰਡਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਭਾਗੀ ਹੋਵੇਗਾ।

ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ

ਪ੍ਰ. 28. ਜੇਕਰ ਮੈਨੂੰ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ?

ਉ. ਪੁਨਰ-ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੌਰਾਨ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਲਗਾਤਾਰ ਨਵੀਨੀਕਰਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਬੇਨਤੀ ਕਰਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਰਜਿਸਟਰੀਕਰਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਆਦੇਸ਼ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਜਿਹੀ ਅਪੀਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਜਿਸਟ੍ਰੇਟ/ਅਪਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਜਿਸਟ੍ਰੇਟ/ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਮਜਿਸਟ੍ਰੇਟ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕਲੈਕਟਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਅਪੀਲਯੋਗ ਅਫਸਰ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਅਪੀਲ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰ. 29. ਕੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਨਿਊਨਤਮ ਮਿਆਦ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਪਰਵਾਸੀ ਚੋਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰੀਰਕਣ ਦੇ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕਰ ਸਕੇ?

ਉ. ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਮਿਆਦ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਸਰੋਤ: ਭਾਰਤੀ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ।